Thời sự Thần học – Số 1, tháng 3/2010, tr. 48-58.
_Duy Khánh_
PHẢI CHĂNG: “... LỊCH SỬ CỦA TỰ DO BẮT ĐẦU BẰNG SỰ DỮ…” (E.
Kant)?
Đó là một phần lời của Emmanuel Kant trong nguyên văn “lịch sử của
thiên nhiên bắt đầu bằng sự tốt lành, bởi vì nó là công trình của Thiên Chúa.
Lịch sử của tự do bắt đầu bằng Sự Dữ, bởi vì nó là công trình của con người”.
Con người vốn quay quắt, xoay sở để sống sao cho tự do hết mình. Họ muốn sống
đầy, sống viên mãn, sống rong chơi “thần thông du hí”. Nhưng khốn nỗi, tự do ấy
có khởi đầu là Sự Dữ, và rồi, càng đi tới, Sự Dữ lại tràn chảy, loang lổ và biết
bao cảnh nhiễu nhương xảy ra. Bernanos đã từng nghĩ rằng: “Xì-căng-đan của thế
giới không phải là đau khổ, mà là tự do. Thiên Chúa đã dựng nên thụ tạo tự do,
đó là Xì-căng-đan lớn nhất bởi vì mọi Xì-căng-đan khác đều phát xuất từ đó” (G.
Bernanos, “la liberté, pour quoi faire?”, Paris, Gallimard, coll. “Idée”, 1972,
p.224). Bài này bàn về tự do, một khởi đầu của Sự Dữ.